Krasnoludowie wymyślili swój runiczny alfabet bardzo dawno i od tamtej pory używają go, aby dokładnie zapisywać swoją historię, osiągnięcia i odkrycia. Każda twierdza utrzymuje bibliotekę, w której znajdują się liczne manuskrypty zapisane przez skrybów i zawierające najważniejsze wydarzenia z historii warowni. Przez lata niektóre z ksiąg zostały utracone lub poważnie uszkodzone, ale nawet mimo to historia krasnoludów jest dużo lepiej udokumentowana niż dzieje ludzi. Najsłynniejsze spośród takowych ksiąg są Wielkie Księgi Żalu, traktujące o wojnach, walkach, sporach i niepokojach. Nie tylko każda twierdza posiada takie dzieło, również należą one do rodzin i gildii. Poniższy spis nie obejmuje nawet malutkiego wycinka historii krasnoludów, a jedynie najważniejsze wydarzenia z życia ich wspaniałej onegdaj cywilizacji. Lata dla ułatwienia odczytania przez przeciętnego czytelnika podawane będą zgodnie z Kalendarzem Imperialnym (za zero przyjmuje się rok koronacji Sigmara).

Przed -4500
Czas starożytnych bogów. Nie ma wielu informacji o tych latach, jednak legendy mówią, że w tym czasie krasnoludy rozpoczęły powolną kolonizację Gór Krańca Świata (około roku -5000). Ten wiek doszedł końca wraz z nadejściem Chaosu oraz zniknięciem Grimnira na Pustkowiach Chaosu. Legendy khazadów mówią, że to właśnie on zamknął Wrota Chaosu, jednocześnie ratując świat od pewnej zagłady. Niedługo przed jego zniknięciem, krasnoludy i wysokie elfy spotkały się po raz pierwszy, a przyjazne kontakty zostały zawarte.

-4119
W tym roku wysoki elf - Malekith i Snorri Białobrody, Najwyższy Król Krasnoludów połączyli siły swych armii i ostatecznie wygnali pozostałości Chaosu ze Starego Świata. Handel między krasnoludami a elfami rozkwitł, zaś te pierwsze założyły wiele nowych twierdz.

-2839
Najwyższy Król Elfów - Bel-Shanaar odwiedził Karaz-a-Karak, gdzie został powitany przez Snorriego Białobrodego. Dwaj królowie przysięgli sobie przyjaźń, zaś Malekith pozostał nawet w twierdzy jako królewski ambasador. Przez wiele lat krasnoludy i elfy żyją w przyjaźni, zanim na Ulthuanie wybucha wojna domowa.


-2188 Po wielu wiekach elfy wracają do Starego Świata. Krasnoludy dowiadują się szczegółów o wojnie domowej szlachetnego ludu z Ulthuanu. Dwie rasy na nowo rozwijają handel.

-2005
Wielka Zdrada osłabia stosunki między krasnoludami a elfami. Kupcy khazadów są rabowani i mordowani, krasnoludzkie osiedla są plądrowane, zaś dostojni rzemieślnicy oszukiwani podczas zapłat za ich wyroby. Krasnoludy są pewne, że to elfy należy winić za te zniewagi, podczas gdy tak naprawdę to Malekith nasyła na ich tereny mroczne elfy, by te siały nieufność i wrogość między dwoma rasami. Wiele elfów zostaje zamordowanych przez krasnoludzkich podróżników. Obie rasy przygotowują swoje armie.

-1997
Król Gotrek Starbreaker wysyła ambasadora do Ulthuanu. Jest to ostatnia próba zapobieżenia wojnie. Krasnoludy żądają uczciwej zapłaty za wrogość i jej efekty. Zostaje to uznane za arogancję i ambasador zostaje wyrzucony. Jego broda zostaje również zgolona, co jest już ostateczną obrazą. Rozpoczyna się wojna, którą ludzie i elfy nazwą później "Wojną o Brodę", zaś krasnoludy "Wojną przeciw Elfom" lub "Wojną o Zemstę".

-1974
Snorri Halfhand, król Najwyższego Króla Krasnoludów zostaje zabity przez Króla Caledora II po wyzwaniu elfa do pojedynku.

-1968
Morgrim, kuzyn Snorriego Halfhanda, zabija Imladrika w bitwie o Oeragor.

-1948
Elfie miasto: Athel Maraya zostaje doszczętnie spalone przez krasnoludzką armię prowadzoną przez Morgrima.

-1560
Bitwa Trzech Wież przy wrotach Tor Alessi. Krasnoludy pokonują elfy w wielkiej bitwie o władzę nad Starym Światem. Gotrek Starbreaker zabija Króla Caledora II i zabiera Koronę Feniksa jako rekompensatę za całe zło, które zostało wyrządzone khazadom przez elfy. Elfy uciekają na Ulthuan lub ukrywają się w lasach Loren.

-1500
Po zakończeniu Wojny o Brodę krasnoludy mają tylko kilka lat spokoju, zanim Góry Krańca Świata nie zostają rozświetlone erupcjami wulkanów. Wiele zapisów z tych czasów zostało utraconych, zaś nawet Wielka Księga Żalu w Karaz-a-Karak jakoś mało mówi na temat tego okresu. Jedyne, co jest wiadome, to fakt, że wiele mniejszych osiedli khazadów zostało wtedy zniszczonych, twierdze poważnie uszkodzone, zaś podziemne tunele zalane lawą, co doprowadziło do odcięcia od siebie poszczególnych osiedli. Następne wieki są znane jako Wojny z Goblinami, jako że krasnoludzkie królestwa zostały zaatakowane przez hordy orków, trolli i ogrów. Pierwsza twierdza, która padła pod naporem wroga to Karak Ungor, zajęta przez oddziały Nocnych Goblinów...

-1499
Karak Varn, już wcześniej zalana, kiedy trzęsienia ziemi naruszyły budujące ją skały, została zniszczona przez połączone oddziały Nocnych Goblinów i Skavenów.

-1498
Kopalnie Ekrund zostały, po miesiącach ciężkich walk, zajęte przez orków. Strażnice i wieże obserwacyjne usytuowane na terenie Przełęczy Szalonego Psa zostały opuszczone lub zdobyte przez gobliny.

-1457
Kopalnie złota w okolicach Gunbad wpadają w ręce Nocnych Goblinów po wielu latach walk.

-1387
Początek Wojen Srebrnej Drogi. Bitwy są toczone przez wiele lat wokół Góry Srebrnej Włóczni - najbogatszej, ciągle pozostającej w rękach krasnoludów, kopalni.

-1367
Góra Srebrnej Włóczni zostaje zajęta przez Urka Grimfanga, przywódcę orków. Zmienia on nazwę zdobytej twierdzy na Górę Grimfang.

-1362
Krasnoludy opuszczają ostatnie przyczółki we wschodniej części Gór Krańca Świata.

-1250
Wulkan Góry Grzmotów wybucha po raz kolejny, zmuszając wielkie gromady orków, goblinów, a przede wszystkim trolli do skierowania się na północ. Na drodze swej ucieczki napotykają i atakują krasnoludzkie kopalnie. Osiedla Valhorn i Budrikhorn na południe od Karaz-a-Karak zostają zniszczone. Rozpoczynają się czasy Wojen Trolli.

-1245
Król Morgrim Czarnobrody prowadzi swoje oddziały na południe. Po kilku bitwach wypędza orki i inne złe stworzenia z terenów Gór Krańca Świata na północ od Przełęczy Wściekłego Psa. Inna armia krasnoludów, prowadzona przez Logazora Brightaxe, odbija Górę Gunbad, jednak jest zmuszona do opuszczenia kopalni, kiedy przybywają posiłki orków. Góra Srebrnej Włóczni zostaje zaatakowana, jednak krasnoludy zostają zmuszone do wycofania się, kiedy hordy trolli i ogrów zbliżają się do Karaz-a-Karak. Udaje się obronić stolicę królestwa krasnoludów, a przez kolejne trzysta lat kontynuowane są wysiłki do oczyszczenia Gór Krańca Świata z wrogich sił.

-1185
Ekspedycja prowadzona przez kowala run - Kadrina Redmane'a oczyszcza ruiny Karak Varn, wypędzając Skavenów do najgłębszych tuneli. Kowal odkrywa pokaźne pokłady gromrilu i prosi Najwyższego Króla o zgodę na ponowne rozpoczęcie wydobycia. Krasnoludy osiedlają się powoli w Karak Varn.

-1136
Kadrin Redmane zostaje napadnięty i zabity niedaleko brzegów Mrocznej Wody, podczas prowadzenia karawany transportującej gromril do Najwyższego Króla. Kadrin zabija trzydzieści sześć potężnych orków, zanim otrzymuje śmiertelną ranę i pada na polu bitwy. Ostatnie, co udaje mu się zrobić, to wyrzucić jego potężny, runiczny młot daleko w głębiny Mrocznej Wody, aby nigdy nie wpadł w ręce wroga. Oddziały krasnoludów zostają wyparte z Karak Varn. Twierdza znów zostaje zajęta przez Skaveny.

-975
Bitwa tysiąca nieszczęść. Król Snorri Morgrimson prowadzi wielką armię krasnoludów na północ, mając nadzieję odbić Karak Ungor. Krasnoludom udaje się oczyścić południową dolinę, niedaleko bramy, jednak zostają zaskoczeni i zmuszeni do wycofania się. Najmłodszy syn Snorriego, Furgil i kilku wojowników dostaje się do niższych poziomów, jednak już nigdy nie wraca. Król prowadzi swe zdziesiątkowane oddziały z powrotem do Karaz-a-Karak i umiera niedługo po powrocie.

-750
Karaz Azgal zostaje zaatakowane przez gobliny. Zostają oni jednak wyparci po długotrwałych walkach.

-720
Pierwsze spotkanie ze smokiem, Skaladrakiem, który ma stać się przodkiem wielu potężnych smoków, łącznie z Graugiem Straszliwym.

-701
Górnicy, pracujący w głębinach Karak Osiem Szczytów, natrafiają na tunel Skavenów.

-650
Baragor, pierwszy Król - Zabójca, poświęca świątynie w Karak Kadrin. Przyjmuje imię Ungrim, co oznacza "Związany Przysięgą". Kroczący tą samą drogą, co on, do dziś określają się tym imieniem.

-513
Upadek Karak Osiem Szczytów. Przez więcej niż sto lat, liczba goblinów i skavenów w okolicy twierdzy wzrosła kilkakrotnie i każdy dzień z życia warowni zamieniał się w bitwę o przetrwanie. Koniec przyszedł nagle. Skaveny zatruły studnie w twierdzy i wpuściły do środka trujący gaz, by udusić mieszkańców. Król Lunn rozkazał zapieczętować runami grobowce swoich poprzedników, po czym twierdza została opuszczona.

-469
Karak Azgal zostało zaatakowane i zniszczone przez orki i gobliny. Zachęcone tym zwycięstwem armie kierują się pod Karak Brazh, które również zostaje zdobyte i nazwane Czarną Turnią. W czasie kolejnych lat Przełęcz Wściekłego Psa i Góra Ognia zostają zajęte przez gobliny.

-380
Ugrok Palacz Bród prowadzi hordy orków na północ i atakuje Karaz-a-Karak. Wiele mniejszych osiedli zostaje zniszczonych i setki krasnoludów zabitych. W następnym roku udaje się pokonać oddziały w bitwie o Mroczną Wodę.

-250
Mniej więcej w tym czasie krasnoludy nawiązują kontakty handlowe z plemionami ludzi na terenach, które w dzisiejszych czasach należą do Imperium. Ludzie są słabymi rzemieślnikami i uczą się wolno.

-15
Karawana z Karaz-a-Karak zostaje napadnięta w okolicy Gór Szarych, a król Kurgan Żelaznobrody schwytany przez orki. Szybko jednak okazuje się, że gobliny mają nowego przeciwnika, kiedy Sigmar odbija krasnoludzkiego króla. W zamian za ten czyn, człowiek ów zostaje obdarowany potężnym młotem runicznym, Ghal Marazem.

-1
Bitwa o Przełęcz Czarnego Ognia. Wiele orków i goblinów zostaje zabitych przez zjednoczone armie Sigmara i khazadów. Niedługo po tym wydarzeniu powstaje Imperium, zaś jego cesarzem staje się właśnie Sigmar. Powstanie Imperium otwiera nowe drogi rozwoju krasnoludom. Wielu z nich wyjeżdża pomagać ludziom budować ich miasta.

287
Krasnoludzcy górnicy odkrywają gniazdo smoka Mordraka w górach na południe od Karak Azul.

657
Thori Gundrikson odkrywa gromril w jaskiniach na zachód od Mrocznej Wody. Krasnoludy budują tunele i eksplorują złoże przez następne lata. Jednak już niedługo kopalnie są zniszczone przez skaveny.

685
Dorin Heldour przynosi skórę smoka Fyrskara. Kowal run, Finn Sourscowl zamienia ją w odporny płaszcz z licznymi magicznymi runami.

742
Dorin Heldour i Katalin Kandoom ratują Elmandora i Oldora Finnsonów z lochów Czarnej Turni. Niedługo później Elmandor zostaje Najwyższym Królem.

892
Kragg the Grimm tworzy Runę Kamienia.

1032
Skalf Zabójca Smoków zabija Grauga Straszliwego

1111
Czarna Plaga rozprzestrzenia się w Starym Świecie. Krasnoludy zabezpieczają swoje twierdze. W tym właśnie czasie atakują z podziemi liczne oddziały skavenów. Nie udaje im się jednak zdobyć żadnej z twierdz.

1420
Ziemie wokół Karak Kadrin są atakowane przez wielkiego smoka Skaladraka.

2010
Krasnoludy biorą udział w wielu bitwach przeciwko wampirzym książętom. Między innymi w walce o Zamek Tempelhof i w bitwie przeciw hrabinie Emmanuelle.

2205
Bitwa pod Czarnymi Wodospadami. Krasnoludy i gobliny spotykają się niedaleko Mrocznej Wody. Najwyższy Król Krasnoludów - Alrik i Pan Wojny Gorkil Eye Gouger umierają podczas pojedynku niedaleko Czarnych Wodospadów. Goblin otrzymuje śmiertelną ranę, jednak udaje mu się jeszcze przed śmiercią zepchnąć krasnoludzkiego władcę w przepaść. Armia zielonoskórych zostaje zniszczona.

2302
Wielka Wojna przeciw Chaosowi. Karaz-a-Karak zostaje zaatakowane, jednak udaje się utrzymać stolicę. Oddziały krasnoludów zostają wysłane by wspomóc Magnusa Pobożnego w bitwie o Praag.

2350
Hala Gildii Inżynierów w Karaz-a-Karak zostaje zniszczona przez eksplozję wywołaną przez Burloka Bamminson'a i Svena Hasslefiesan'a, a dokładniej rzecz ujmując, przez prowadzone przez nich eksperymenty z ciśnieniem.

2420
Grom, kolejny dowódca goblinów, szaleje wzdłuż i wszerz Gór Krańca Świata. Niszczy grobowce, kopalnie i mniejsze osiedla krasnoludów. Udaje mu się zniszczyć krasnoludzką armię wysłaną przeciw jego oddziałom.

2503
Bitwa o Zatokę Złamanej Nogi. Po dziesięciu latach ciągłego plądrowania, Gnashrak, gobliński dowódca, zostaje pokonany przez Króla Ungrima Żelazną Pięść z Karak Kadrin.

Tłumaczenie: Yodri

---

komentarze

---